-
1 In arēnam cum aequalibus descendi
Я вышел на арену против своих современников.А. С. Пушкин, "Торжество дружбы, или оправданный Александр Анфимович Орлов" (эпиграф).Этот эпиграф, при котором у Пушкина дана ссылка на Цицерона, представляет собой художественную фикцию Пушкина. Материалом для нее послужил "Диалог об ораторах" Тацита. Здесь один из собеседников, Марк Апр, касаясь вопроса о различии между старым и новым красноречием говорит (22): "Перехожу к Цицерону, у которого был тот же спор с современниками, что у меня с вами: те преклонялись перед древними, а он предпочитал красноречие своего времени". [ см. Я. М. Боровский, Необъясненные латинские тексты у Пушкина. - авт. ]Под своими современниками Пушкин подразумевает Греча и Булгарина.Латинско-русский словарь крылатых слов и выражений > In arēnam cum aequalibus descendi
-
2 arena
arēna (harēna), ae f.1) песок (sicca V, sterīlis V, mollis O)a. nigra V — илarenae (dat.) mandare semina погов. O — сеять на песке (т. е. заниматься бесполезным делом)a. sine calce погов. Su — песок без извёстки, сыпучий (о бессвязном лит. произведении)2) (тж. pl.) песчаное место, пески, песчаная пустыня, песчаное взморье (Libycae arenae O; arenae vix perviae T)3) усыпанная песком площадка для борьбы, арена ( amphitheatri Su)4) цирковое зрелище, бой5) поле деятельности, поприще, профессия ( in arenā meā PJ)6) место, театр (действий) (a. belli civilis Fl) -
3 cumulo
āvī, ātum, āre [ cumulus ]1) складывать ( stipites QC); наваливать, насыпать (sabulum, arenam QC); сгребать, сметать, собирать с кучу ( nivem QC); нагромождать, накоплять (aurum argentumque QC; opes QC)probra in aliquem c. T — осыпать кого-л. бранью2)а) увеличивать, приумножать (benefacta in aliquem Pl; injurias QC)cumulatam (sc. veniam) morte remittam V — за эту милость я с избытком отплачу (своей) смертью ( слова Дидоны)б) раздувать, усиливать ( bellicam gloriam eloquentiā C)3) заполнять, наполнять ( fossas corporibus T)4) переполнять, преисполнять ( cumulari maximo gaudio C); одарять ( aliquem muneribus V)5)а) завершать, довершать ( gaudium C); добавлять, присоединять ( hospitium lecto jugali O)aes alienum cumulatum usuris L — долг с наросшими на него процентамиc. officia vitae C — выполнить житейские обязанности до концаsummum bonum cumulatur ex integritate corporis et ex mentis ratione perfectā C — высшее благо достигается на основе полного физического и умственного здоровья. — см. тж. cumulatus -
4 diduco
dī-dūco, dūxī, ductum, ere [dis + duco ]1) разводить, раздвигать, растопыривать ( digitos C); разгонять, развеивать ( ventus nubes diducit Lcr); развязывать ( nodos manu O); рассеивать ( hostes T)2)а) раскрывать ( ōs Pt; labra PJ, Q; oculum alicui CC)rictum alicujus risu d. H — заставлять хохотать (потешать) кого-лб) растворять ( fores T)terram ad capita d. V — разрыхлять почву у корнейa. summam arenam L — снять верхний слой песка3) разделять (d. assem in partes H)d. aliquem ab aliquo C, O — поссорить кого-л. с кем-л.civitas diducta bello civili T — государство, разделённое гражданской войнойd. matrimonium Su (nuptias Sen) — расстроить или расторгнуть бракd. animum in multiplex officium Q — заниматься разнообразной деятельностьюoratio rivis diducta est, non fontibus C — речь разделена на отдельные ручьи, а не на источники (т. е. несмотря на расчленённость, сохраняет внутреннее единство)4) воен. развёртывать, растягивать, вытягивать в одну линию (copias Cs; cornua L)5) разобщать, раздроблять ( diducendi erant milites Cs); рассредоточивать ( diductae naves Cs); разъединять ( arva et urbes diductae V)animus varietate rerum diductus C — внимание, распылившееся вследствие разнообразия делin multas cogitationes diductus sum, quare... Pt — я терялся во множестве догадок, отчего...7) отделять, различать ( vocabulum ab appellatione Q) -
5 eructo
ē-rūcto, āvī, ātum, āre [frequ. к erugo II \]1)а) изрыгать, выплёвывать ( saniem V); изливать, извергать (flammam Just; aquam Vr); испускать, издавать ( odorem Vr); выбрасывать ( arenam V)e. caedem C — угрожать смертью3) врываться, вторгаться ( in Africain Tert) -
6 evomo
ē-vomo, uī, itum, ere1) изрыгать, извергать, выплёвывать (bilem CC; venenum Su); выбрасывать ( multam arenam QC); перен. изливать (iram in aliquem Ter; virus acerbitatis apud aliquem C)se e. — изливаться, впадать ( Nilus in Aegyptium mare se evomit PM)2) изгонять ( tantam pestem C)3) выпускать из себя, рождать ( herbas Col)4) сочинять, создавать ( librum spirante deo Eccl)5) ирон. возвращать ( devoratam pecuniam C) -
7 infusco
īn-fusco, āvī, ātum, āre1) делать тёмным, окрашивать в тёмный цвет ( arenam sanie V); опрыскивать, покрывать ( vellera maculis V)barba infuscat pectus Poëta ap. C — борода закрывает грудь2) мутить ( merum Pl); портить ( saporem vini Col)3) омрачать, чернить, порочить, покрывать позором ( gloriam aliquā re Just)4) искажать, извращатьi. aliquem C — делать неправильной чью-либо речь -
8 libo
I lībo, āvī, ātum, āre1) брать сверху, снимать немного (aliquid ex или ab aliquā re C etc.)2) отведывать, пробовать, есть или пить понемногу (jecur L; liquores O; pocula Bacchi V)3) заимствовать, почерпать, извлекать (aliquid ex omnibus disciplinis C)4) дотрагиваться, прикасаться (summa flumina l. V; l. cibos digitis O; l. arenam pede O)oscula alicui l. V — целовать кого-л.5) поверхностно знакомиться (l. artes T)6) убавлять, уменьшать7) нарушать, отнимать ( virginitatem O)8) возливать ( honorem laticum in mensam V); приносить в жертву ( frugem Cerĕri O); воскурять ( tura diis O)libato (abl. abs.) V — совершив возлияниеlacte (vino) l. PM — делать возлияния молоком (вином)9) посвящать (alicui lacrimas O; carmina aris Prp)II Libo, ōnis f.Либон, cognomen в роде Скрибониев и Марциев C -
9 pavio
īvī, ītum, īreвыравнивать, утаптывать, утрамбовывать (terram C, PM; arenam Lcr) -
10 spargo
sparsī, sparsum, ere1) сыпать, рассыпать ( nummos populo C): сеять ( semina humo O)2) брызгать, разбрызгивать, кропить ( aquas V)3)а) бросать ( fulmina in terras O)б) отбрасывать прочь, удалять ( Alcīden ab Argis VF); метать ( tela per Achīvos V)4)а) рассеивать, разгонять ( aper canes spargit O); взрывать, поднимать ( pedibus arenam V); распылять, расточать, растрачивать (tempus Sen; sc. bona H): распределять, рассылать ( exercĭtum per provinciam T)se in fugam s. L — бежать врассыпную, разбегатьсяб) широко раскидывать, распускать ( cupressus spargit ramos PM)5) разлучать ( fratres Just); разделять, расчленять (legiōnes T; genĕra in species PM): разрывать, рассекать ( corpora O)s. bellum T — вести войну в разных местах6) осыпать, усыпать ( humum foliis V); усеивать ( caelum astris O); обрызгивать, окроплять ( aliquid lacrimā O); орошать ( imbribus terras Sen); мочить, увлажнять, омывать ( corpus fluviali lymphā V); покрывать ( virgulta fimo V): заливать ( terras lumine V)7) увешивать, украшать ( porticum tabellis O); разносить ( nomen alicujus per urbes O); распространять (odorem H; перен. dementiam — sc. suam — in proximos Sen) -
11 sterno
strāvī, strātum, ere1) стлать, расстилать, распростирать ( vestem O); раскладывать, раскидывать, разбрасывать ( corpora passim L); рассыпать ( arenam O); настилать ( pontes super assĕres QC)s. corpus L, se s. или sterni V etc. — растянуться (всем телом), ложитьсяstratus humi J — стелющийся по земле или L, O etc. поверженный на землю, лежащий (распростёртый) на землеmembra (acc. graec.) stratus H — растянувшись (всем) теломsomno se s. V или sterni L — ложиться спатьstratus ad pedes alicui C — припавший к чьим-л. ногам2) устилать, усыпать ( nemus foliis H); усаживать, отделывать, украшать ( triclinium argento Eutr)3) покрывать, застилать ( lectulos pelliculis C); перекрывать ( naves pontibus T); приготовлять, стлать ( lecti strati Pt); покрывать попоной, седлать ( equi strati L)4) мостить ( emporium lapĭde L)viam per mare s. Lcr — проложить морской путь5) делать ровным, выравнивать ( iter alicui Sil)6) валить, срубать ( silvas dolabris Col); рушить, разрушать (muros ariĕte L; Trojam a culmine V)7) (тж. s. caede, morte или leto V) повергать на землю, бить, убивать (aliquem jaculo Lcn; pecus ferro H; sterni vulnere V)8) поражать, повергать в уныние (corda V; afflicti et strati C); губить ( aliquem exitio gravi H) -
12 subjecto
—, —, āre [intens. к subjicio ]1) класть вниз, подкладывать ( manūs O)stimulos alicui s. H — подгонять (подстрекать) кого-л.2) бросать вверх, подбрасывать ( arenam alte V) -
13 sulco
āvī, ātum, āre [ sulcus ]1) бороздить, взрыхлять ( humum vomĕre O); рыть, вскапывать (fossam Vr; alveum PM); ( о ползающих змеях) бороздить ( arēnam O) или прокладывать ( iter caudā Lcn)2) проплывать ( maria PM)3) морщить, покрывать морщинами, бороздить ( cutem rugis O) -
14 Я вышел на арену против своих современников
Латинско-русский словарь крылатых слов и выражений > Я вышел на арену против своих современников
-
15 arena
1) песок: jus arenae fodiendae (1. 1. § 1. 1. 6. § 1. D. 8, 3). 2) песочная яма (1. 9 § 2. D. 7, 1). 3) арена в амфитеатре (1. 1. § 6. D. 3, 1. 1. 1 § 1. D. 21, 1);in arenam se dare (l. 5 D. 11. 4);
arenarum spectacula (1. 8 § 3. C. 5, 17);
arenaris, гладиатор (1. 21 § 2. D. 22, 5. 1. 5. D. 36, 1).
Латинско-русский словарь к источникам римского права > arena
-
16 dare
1) давать а) вообще, dare responta (1. 1 § 47 D. 1, 2), vacationem (1. 9 D. 2, 12), liberam facultatem (1. 1 pr. D. 35, 2);iure civili data potestas (1. 1 pr. D. 26, 1);
dare actionem (1. 1 pr. D. 14, 6. 1. 2 § 1 D. 16, 1), bonorum possessionem (1. 2 § 2 D. 38, 15), exsecutionem (1. 32 § 6 D. 4, 8);
sententiam, постановить решение (1. 14§ 1. 1. 17 pr. 1. 19 D. 49, 1);
negotium dare alicui (1. 6 § 1 D. 3, 4. 1. 8§ 4 D. 42, 5);
b) предоставить, отказать, libertates secundis tabulis datae (1. 19 pr. D. 1, 7), hereditas codicillis data (1. 10 pr. D. 28, 7);
legatum, fideicommissum dare (1. 126. 127 D. 30);
dare, legare (1. 1 pr. D. 35, 2); с) назначать, tutorem, curatorem (1. 2 D. 2, 12. 1. 7 D. 26, 3. 1. 5 pr. D. 26, 4), actorem (1. 2, 6 § 2 D. 3, 4), procuratorem (1. 43 pr. D. 3, 3), iudicem (1. 12 § 1. 2. 1. 81 D. 5, 1), fideiussores (1. 1 D. 2, 5. 1. 1 D. 2, 8), satisdationem, captionem (1. 5 pr. D. 5, 3. 1. 73 D. 46, 1);
d) отдавать, in adoptionem dare (1. 5. 34 D. 1, 7);
arrogandum se dare (1. 2 § 2 eod.);
dare se in matrimonium (1. 37 § 2 D. 50, 1), in concubinatum (1. 13 pr. D. 48, 5), militiae se dare (1. 29 D. 40, 12);
d. se in arenam (см.); особ. в тесн. см. б) передать (tradere) в собственность, напр. при займе, mutuum dare (l. 2 pr. 1. 3. 16 - 18 D. 12, 1), тк. при: dare ob causam, dare certa lege (tit. D. 12, 4), - или для временного пользования, напр. при ссуде, rem utendam dare (§ 2 J. 3, 14); при отдаче на хранение, custodiendum dare aliquid (1. 1 pr. D. 16, 3), при найме, commodam domum ad habitandum dare (1. 60 pr. D. 19, 2), при залоге, pignori s. hypothecae dare aliquid, pignus s. hypothecam dare (1. 1. 5. 11 § 2 1. 13 § 1. 1. 15 pr. D. 20, 1), также при precario dare (1. 3 § 5 D. 41, 2. 1. 1 § 2. 1. 12 D. 43, 26); в более обширн. смысле dare обознач. причину (основание или цель) возникновения вещных договоров. Внешним признаком договора была res, т. е. доставленная прежде должнику вещь (1. 17 pr. D. 2, 14. tit. J. 3, 22); такое же знач. имеет dare при без именных вещных договорах, в противоположность facere (1. 5 pr. D. 19, 5); вообще dare, как предмет обязательства, противопоставляется facere (1. 3 pr. 1. 25 pr. D. 44, 7. 1. 2 pr. D. 45, 1. 1. 91. pr. eod., отсюда dare facere s. dare fieri при стипуляциях, когда стороны хотели соединить оба действия facere et dare), dari fieri spondes? (1. 71 D. 17, 2. cf. pr. J. 3, 15: "verbis obligatio contrahitur - cum quid dare fierive nobis stipulamur", также в формуле личных исков: quod NN. dare facere oportet (1. 54 pr. D. 50, 16. cf. § 1 J. 4, 6); в) в более тесном смысле, как предмет стипуляции, и при формулах личных исков обознач. dare: передать вещь в собственность приобретателя (§ 14 eod. 1. 167 pr. D. 50, 17. 1. 75 § 10 D. 45, 1); то же самое касается формул отказов: heres damnas esto dare (см. damnas), heres dato, dari volo etc. (1. 5 § 1. 1. 6. 8 § 11. 14 pr. 1. 30 pr. 1. 32 pr. D. 30. 1. 43. 51. 74 D. 31. cf. 1. 29 § 3 D. 32); также когда дело идет о pecuniam dare (1. 1. 3. 16 D. 12, 4. 1. 1-4 D. 12, 5. 1. 52. 65 D. 12, 6. 1. 53 D. 50, 17); то же выдавать, израсходовать (1. 25 § 9. 1. 27 D. 21, 1);
2) предлагать свои услуги, operas d. (1. 34 § 1 D. 4, 6. 1. 8. 10. 12. 22 § 1. 1. 26 § 1. 1. 30 pr. D. 38, 1);accepta et data, приход - расход (1. 1 § 2 D. 2, 13. 1. 47 § 4 D. 2, 14. 1. 56 pr. D. 50, 16); 7) иногда для установления сервитута, или на основании завещания или стипуляции, употребляется выражение dare (1. 3 pr. D. 7, 1); (1. 95 § 6 D. 46, 3. 1. 11 § 2 D. 12, 2); (1. 136 § 1 D. 45, 1); (1. 19 D. 8, 3).
operam dare, исполнять обязанности (1. 18 pr. D. 5, 1), или употребить много труда на что-либо, напр. operam dare juri, заниматься наукою права (1. 1 pr. D. 1, 1), reipublicae, посвятить себя на службу государству (1. 1 pr. D. 5, 1), § 1 D. 4, 6), стараться, заниматься (1. 1 § 7 D. 1, 12. I. 29 D. 19, 2. 1. 1 pr. D. 38, 5 1. 41. D. 41, 1);
data opera, усердно, с целью (1. 1 pr. D. 4, 7. 1. 1 D. 13, 4. 1. 9 § 4. 1. 52 § 1 D. 9, 2);
dare testimonium, свидетельствовать (1. 3 pr. 1. 21 § 1 D. 22, 2);
jusiurandum, присягать (1. 5 § 2. 1. 9 § 1 D. 12, 2);
damnum dare, причинить вред (см. damnum s. b);
3) определять, dare disciplinam (1. 12 pr. D. 49, 19), legem, formam (1. 7 § 5. 1. 10 pr. D. 2. 14), conditionem (1. 12 D. 22, 1. 1. 35 § 1 D. 29, 2. 1. 217 § 1 D. 50, 16), diem (1. 13 § 15 D. 39, 2). 4) уступать, сообразить, dare (s. locum dare) honori postulantium (1. 9 § 4 D. 1, 16), dare pietati (1. 1 § 1 D. 49, 5). 5) присуждать, dari ad bestias (l. 8 D. 48, 10. 1. 12 D. 43, 19); (1. 8 § 12. 1. 17 22. 23. 28. § 1. 5. 1. 34 eod.), in exsilium (1. 4 D. 48, 22. 1. 29 pr. D. 27, 1).dare pauperiem (1. 1 § 7. 9. D. 9, 1)
-
17 fodere
копать (1. 11 D. 43, 16. 1. 1 § 27 D. 43, 20. 1. 18 D. 46, 8): fod. cretam, arenam (1. 34 D. 4, 3. 1. 1 § 1 D. 8, 3).Латинско-русский словарь к источникам римского права > fodere
-
18 immiscere
1) вмешивать, примешивать, frumento arenam immisc. (1. 27 § 20 D. 9, 2). 2) se immiscere, вмешаться, вступить, immisc. se negotiis alienis (1. 3 § 10 D. 3, 5), alienis causis (1. 1 § 5 D. 3, 1. 1. 36 D. 50, 17);administrationi (1. 8 pr. D. 27, 7);
se immiscere (hereditati s. bonis) касается особ. т. н. sui et necess. Heredes, т. e. наследников, которые, ipso jure приобретая наследство, совершают такие действия, из которых несомненно следует воля их быть наследниками, прот. abstinere (§ 5 J. 2, 19. 1. 11. 38. 56. 57. 91. D. 29, 2); тк. обозн. подназначенного наследника (pupillariter substitutus), который gerit pro herede, т. е. совершает такое действие, которое считается действием в качестве наследника (1. 41 eod.); иногда выражение se immisсere относится к т. н. filius emancipatus, который, после принятия наследства, получил restitutionem in integrum и опять принял наследство (si fuerit rursus immixtus - 1. 2 § 10 D. 38, 17).
Латинско-русский словарь к источникам римского права > immiscere
-
19 intromittere
1) впускать: cum bestiis depugnandi causa in arenam intromissus (1. 4 D. 48, 2). 2) вчинять иск: accusatio intromissa (1. 33 C. 9, 9).Латинско-русский словарь к источникам римского права > intromittere
См. также в других словарях:
POSTICA et POSTICUM — in Gloss. παραθύρα κατόπιν οἴκου: Item Posticium, παραθύρα, παρατύριον. Aliae Glossae παραθύρα, posticum, h. e. porta quae in aversa parte aedium est, quam Graeci ὀπιθόθυρον vocant; Aliquando tamen Postica, quamlibet parvam portulam notat; Sic… … Hofmann J. Lexicon universale
ACACIA — I. ACACIA Graece Α᾿κακία, Innocentia est, apud Tertullian. de cultu femin. c. 6. Vide Cl. Suicerum Thesauro Ecclas. in Α᾿κακία, et Α῎κακος, ubi modo animum omnis doli expertem, quo sensu, ipse Dominus noster Α῞κακτος appellatur Hebr. c. 7. v. 26 … Hofmann J. Lexicon universale
AMPHITHEATRUM — Latine Visorium, quod commodissime populus ad ludicra convocatus inde spectare poslet, circulari formâ integrâ construebatur, aut ovali et oblongâ, ut in cogladiatorii ludi et conclusarum ferarum venationes exhiberentur. Vide Cassiodorum, l. 3.… … Hofmann J. Lexicon universale
ARENA — I. ARENA Aurosa, Χρυσῖτις ἄμμος, Vide infra Aurosa. II. ARENA apud Iustin. l. 1. c. 2. ubi de Semiramide, Haec Babyloniam condidit, murumque urbi coctô latere circumdedit, harenae vice bitumine interstrato: sola memoratur, cum in parietibus… … Hofmann J. Lexicon universale
ARENARIUS — qui in arenam ad pugnandum descendit, Glos. in Canon. si testes 4. quaest. 2. et 3. §. si res exigit. Ab arena, quae proprie gladiatorum; ut campus, militum, erat. Vegetius de re milit. l. 1. c. 11. nec unquam aut arena aut campus invictum armis… … Hofmann J. Lexicon universale
BELUS — I. BELUS Assyriorum rex, Nini pater, a Sole ita dictus, qui Assyriorum linguâ Bel dictur. Huic virâ functo templum erexerunt Babylonii, divinisque eum honoribus prosequuti sunt. Vide infra. II. BELUS Iuppiter dictus est, Saturni, h. e. Nimrodi… … Hofmann J. Lexicon universale
EURIPUS — I. EURIPUS Euripi proprie dicuntur alvei magnifico opere, aquas in morem fluviorum deducentes, unde Hesych. interpretatur δοχὰς ὑδάτων. Differunt a nilis, quod hi maiusculi essent, Euripi exiliores. Sic nili voce utitur Tull. Ep. ad Qu. fratr. De … Hofmann J. Lexicon universale
Differences between Spanish and Portuguese — Although Portuguese and Spanish are closely related, to the point of having a considerable degree of mutual intelligibility, there are also important differences between them, which can pose difficulties for people acquainted with one of the… … Wikipedia
Timeline of telescope technology — Timeline of telescope technology* c.2560 BC c.860 BC Egyptian artisans polish rock crystal, semi precious stones, and latterly glass to produce facsimile eyes for statuary and mummy cases. The intent appears to be to produce an optical illusion.… … Wikipedia
Aspidochelone — According to the tradition of the Physiologus and medieval bestiaries, the aspidochelone is a fabled sea creature, variously described as a large whale or sea turtle, that is as large as an island. The name aspidochelone appears to be a compound… … Wikipedia
Taufe [1] — Taufe, die von Christus selbst angeordnete, feierliche, zu den Sacramenten gehörige Religionshandlung, durch welche nach Ablegung des christlichen Glaubensbekenntnisses u. nach dreimaliger symbolischer Besprengung des Täuflings mit Wasser auf den … Pierer's Universal-Lexikon